Als je Adriaan Severins ontmoet, merk je al snel dat hij niet werkt binnen de lijntjes van één discipline. Hij is theatermaker, kunstenaar, denker, doener en luisteraar. Iemand met een breed netwerk aan projecten en een sterke nieuwsgierigheid naar hoe dingen anders kunnen. Niet alleen binnen de kunsten, maar net zo goed in de zorg, het onderwijs of de samenleving in brede zin. “Alles waar ik aan werk, begint bij een vraag, een gevoel van frictie of fascinatie,” legt Adriaan uit.

Jesse Segers en Koen Marichal schrijven elkaar een maandelijks een brief die gepubliceerd wordt in het Tijdschrift voor Coaching. De vorige brief van Jesse van februari vind je hier.

De oudste deelnemer was 75 en de jongste 20. Twee moeders en dochters, een vader en een zoon. Deelnemers uit industrie, sociaal werk, hogescholen, coaching, politie, zorg, sport... Studenten, professionals, algemeen directeurs, leidinggevenden. De magic is in the mix. Ondanks de moeilijk te bereiken plek, iedereen present. Instappen met 'ik had eigenlijk geen idee wat deze avond ging brengen', 'moe, na een drukke werkweek', 'wist ik niet wat te verwachten', 'geen zin' en uitstappen met 'leerrijk', 'extra energie en goesting', 'inspirerend', 'gaf energie', 'boeiend en waardevol', 'nog meer goesting', 'bijzonder en inspirerend', 'weer blij en fier', 'doet deugd', 'wakker'.

Jesse Segers en Koen Marichal schrijven elkaar een maandelijks een brief die gepubliceerd wordt in het Tijdschrift voor Coaching. De vorige brief van Koen van januari vind je hier.

Jesse Segers en Koen Marichal schrijven elkaar een maandelijks een brief die gepubliceerd wordt in het Tijdschrift voor Coaching. De vorige brief van Jesse van december vind je hier.

Sabine Bulteel is als een van de oprichters vanaf het prille begin betrokken geweest bij Casa 19. Het initiatief lag haar meteen nauw aan het hart vanwege de focus op leiderschap en maatschappelijke impact. Haar rijke ervaring in management en coaching geeft haar een unieke stem binnen ons collectief. “Wat Casa 19 bijzonder maakt, is de ruimte die het biedt om leiderschap in al zijn facetten te verkennen en te ontwikkelen,” vertelt ze.

Jesse Segers en Koen Marichal schrijven elkaar een maandelijks een brief die gepubliceerd wordt in het Tijdschrift voor Coaching. De vorige brief van Koen van november vind je hier.

In literatuur over macht en hiërarchie valt het woord leiderschap niet en in literatuur over leiderschap wordt nauwelijks gesproken over hiërarchie of macht. Hiërarchie en macht zijn de olifant in de kamer van leiderschap. Kritische wetenschappers legden al eerder de vinger op deze wonde. Leiderschapsonderzoek lijkt ontdaan van politieke context. Het gaat over stijl, gedrag en proces, niet over macht, machtsverhoudingen, onderdrukking, uitsluiting, etcetera (1). Mooie retoriek van gedeeld leiderschap staat een realiteit van machtsconcentratie niet in de weg (2). Leiderschapsonderzoek en –opleidingen lijden met andere woorden onder politieke correctheid.

Hiërarchie is de ruggengraat van een organisatie en maakt flexibiliteit en wendbaarheid mogelijk. Onduidelijkheid of onzekerheid over de rangorde zorgt voor onrust, conflicten, gebrek aan samenwerking en demotivatie. Groepen zonder hiërarchie imploderen en aanhoudende statusconflicten maken samenwerking onmogelijk. Het klopt dat hiërarchie niet zaligmakend is, dat er kosten aan verbonden zijn en dat in veel organisaties hiërarchie niet meer legitiem is noch het groepsbelang ten goede komt. De claim van meer autonomie voor teams of meer empowerment van medewerkers is terecht en wordt ook gesteund door wetenschappelijk onderzoek. Tegelijkertijd zijn een emotionele, principiële afkeer van hiërarchie of ook valse bescheidenheid, schroom, politieke correctheid en naïef idealisme even schadelijk voor organisaties. Duidelijkheid is nodig, net als aandacht voor de legitimiteit ervan. Een groep zonder rangorde is geen groep.

De conclusies over de effecten van hiërarchie zijn ambivalent en ook over het ontstaan van hiërarchieën is er een meer positieve en een meer pessimistische kijk. De functionalistische, optimistische kijk stelt dat groepen zelf bepalen wie status of macht krijgt en daarvoor de persoon kiezen met de juiste eigenschappen om voor de goede werking van de groep te zorgen, met name de persoon die de grootste verdienste heeft, zowel qua talent en competentie als qua inzet.

Het maken en in stand houden van rangorde is wat mensen doen in groepen, net als ieder ander zoogdier dat leeft in groepsverband. “To be human is to be engaged in power dynamics.”(1) In elke groep, in elke cultuur en in elk tijdperk wordt de vraag ‘wie heeft wat te zeggen?’ gesteld. Groepen zonder status- of machtsverschillen bestaan niet (2). We hebben ook een zesde zintuig voor machts- en statusverschillen. We voelen heel goed en eensgezind aan wie het voor het zeggen heeft, wie wie steunt en hoe verhoudingen verschuiven (3). Hiërarchie is een onvermijdelijke realiteit in groepen, hoe idealistisch we ook streven naar gelijkwaardigheid (4). We hebben een aangeboren neiging tot hiërarchie (5). En met elke nieuwkomer, vertrekker of nieuwe coalitie blijft de rangorde verschuiven. (6)