Ine Van Wymersch was tot voor kort procureur des Konings van Halle-Vilvoorde en is nu benoemd als 'drugscommissaris', verantwoordelijk voor de aanpak van drugscriminaliteit in België. Ik hoorde haar getuigen over haar leiderschap tijdens een inspiratiedag over leiderschap voor de federale politie en werd van mijn stoel geblazen. Mooi gedaan trouwens die inspiratiedag. Veel korte inspirerende getuigenissen, enkele straffe keynotes, publiek van alle geledingen en windstreken. Een mooi startpunt voor de ontwikkeling van een nieuwe visie over leiderschap dat nodig is in die context. Maar dus vooral onder de indruk van Van Wymersch.
Gedrag bepaalt je reputatie, communicatie je imago
Van Wymersch startte haar presentatie met een slide over haar vele 'zelven' en pleitte voor authenticiteit. 'Mensen willen weten wie ik ben, zich connecteren met een persoon van vlees en bloed. Titels zijn maar zoveel waard als wat er achter zit. Ik kijk ook mijn medewerkers als mensen, als een geheel. Hun hart, hoofd, lichaam en ziel spelen mee. Ik wil dat ze echt in het leven staan, niet dat ze een rolletje spelen. Als je leidinggeven ziet als een rol, dan ga je er vroeg of laat uitvallen. Reputatie is een kwestie van integriteit en integriteit is een kwestie van gedrag. Uit integriteit kan je niet uitvallen. Het betekent niet overal en jezelf vrij uitdrukken, overal jezelf zijn. Maar wel dat je je bewust ben van het effect van je gedrag, dat 'medewerker van het parket halle-vilvoorde zijn' betekent dat je je onafhankelijk en waardig gedraagt, ook op sociale media. Ja, dat zijn grenzen aan vrije meningsuiting. Sociale media bestaan. Je hebt je er bewust van te zijn. Daar gaat het om, jezelf altijd de vraag stellen.'
Ik ben (niet) de norm
'Als leidinggevende ontwikkel je een visie, en gaandeweg denk je dat je de norm bent, de referentie. Dat is niet zo. Ik was bij voorbeeld verantwoordelijk om de ruimte in te richten waar mensen afscheid konden nemen van hun overledenen na de terreuraanslagen in 2016. Als het aan mij had gelegen dan had ik de rouwkapel gewoon goed gepoetst. Ik ben blij dat ik advies gekregen heb van specialisten. Hoe gevoelig symbolen bij voorbeeld zijn voor mensen van verschillende godsdiensten. Daar heb ik geleerd: stel vragen, vraag input, zit niet te denken ‘hoe wil ik het?’ Mensen waarderen dat ze zich mogen uitspreken en het vraagt dat je je altijd opnieuw wat kwetsbaar maakt. Nooit denken dat je zelf de norm bent.'
Terug waarden-, niet gadget-gedreven
'Essentieel voor mij is ‘waarom wil je bij mij komen werken, in dit team?' Sommige zeggen dan met wat schroom ‘ik wil iets doen aan de rechtvaardigheid.’ Dan denk ik: 'yes, die wil ik'. Hoe, dat zien we dan wel. Maar ik kan niet bepalen wat hen motiveert. En ik wil dat ze komen werken voor een parket dat in gesprek gaat met slachtoffers, dat uitlegt waarom een dossier zo traag loopt. Ik heb medewerkers nodig die opstaan ’s ochtends en zeggen ‘we gaan ervoor, voor het goede, het belangrijke’. Het gaat niet om de elektrische fiets of een fluorescerende balpen. We moeten terug naar waardegedreven rekruteren, niet gadget-gedreven. Uiteraard is kennis belangrijk. Maar tussen ‘supercomplexe cases oplossen zonder hulp van een wetboek’ en ‘onbekwaam’ is er wel nog veel marge. We hebben allerlei talenten nodig en wat telt is de drive.'
'In een goed team haalt iedereen de norm die bij zijn job hoort en kan daarnaast elk talent schitteren. Sommigen leiden graag vergaderingen, projecten, anderen doen graag aan netwerking, anderen doen graag hun werk zonder veel meer. Laat die dat vooral doen en laat ze daarin excelleren. Zet mensen niet onnodig in stress. Mijn bureau op orde houden is niet mijn sterkste kant, ik kreeg gelukkig een administratief bediende die dat dan deed, zodat ik meer het woord kon voeren en dat motiveerde mij. Daarom moet je met mensen praten, in dialoog gaan: 'wat doe je graag, wat zijn je sterktes… ?' Ook intern het debat voeren en naar buiten eensgezind zijn.'
Bouw een ecosysteem
'Om leidinggevende te zijn, moet je je mensen een beetje graag zien. Mensen maken vanalles mee. Daar naar luisteren, daar mee bezig zijn, dat is belangrijk. Maak een ecosysteem, zorg voor een goed klimaat, waarin het menselijke elke dag aan bod komt en niet opgespaard moet worden voor die ene teambuilding per jaar. Laat mensen opleidingen volgen die hen nog beter maken in waar ze al goed in zijn. Geef iedereen autonomie op het juiste niveau. Eergevoel is belangrijk. Zet en hou mensen in hun waardigheid. Regels kunnen helpen, maar leg ze niet op. Sluit deals met mensen, wees duidelijk over de doelen, en als je ze niet haalt, dan ga ik kijken hoe dat dat komt.'
Mindset is het allerbelangrijkste
Voor veel leidinggevenden is er weinig maneuvreerruimte. Ook op deze frustratie van veel leidinggevenden kwam een stevige republiek van Van Wymersch. 'Hou je bezig met wat je kan controleren en belangrijk is. Sommige belangrijke dingen kan je niet controleren en veel van wat je kan controleren is niet belangrijk. Ga voor de doorsnede. Heb je weinig in handen, bij voorbeeld rond instroom of statuten, dan moet je heel hard inspireren, en je inspirerend vermogen versterken. Je kan ook altijd prioriteiten leggen en bepalen hoe je naar buiten komt, waarmee,… Mindset is het allerkrachtigste wapen van de leider. Zie je je medewerker als een statisch gegeven, dan ga je geen team hebben dat vooruitgaat. Je moet graven, soms diepen, om mensen in beweging te krijgen, potentieel te vinden. En kwaliteit van werk meet je niet af door aantallen dossiers behandeld. Goed bezig zijn kan je aan veel dingen afrekenen. Bij voorbeeld dat we leren, groeien, opstaan na een mislukking, teamspirit hebben.... Cijfers doen afbreuk aan het holistische, pas er mee op.'
Heb ik al gezegd dat ik van mijn stoel geblazen werd?